Het boekenbezit van klooster Mariënhage kent een bewogen geschiedenis waarvan de verschillende benamingen getuigen. Voor de middeleeuwse geschiedenis zie Florarium Temporum. De huidige ruim honderd jaar oude bibliotheek groeide uit van een bescheiden collectie voor intern gebruik tot een wetenschappelijke bibliotheek met landelijke betekenis op het gebied van publicaties over de kerkvader Augustinus. 

Eerste helft 20ste eeuw : Collectie voor  intern gebruik

Op 29 december 1890 kocht de Nederlandse Provincie van de Orde der Augustijnen het oorspronkelijk 15^de eeuwse, in de 17de eeuw gedeeltelijk gerenoveerde en sedert de 19de eeuw ruïneuze klooster Mariënhage in het centrum van Eindhoven. Er werden begin 20ste eeuw een noord- en zuidvleugel aangebouwd. In de zuidvleugel startte het convent in 1895 met een bescheiden collectie boeken voor de fraters en paters met aandacht voor de preekvoorbereiding en het onderricht aan de middelbare school het Gymnasium Augustinianum.

In de Tweede Wereldoorlog werd het klooster gevorderd door de Duitsers. Men probeerde het pand zo leeg mogelijk op te leveren. De collectie werd aanvankelijk ondergebracht op de zolder van het St. Josephziekenhuis, vanaf 1944 op de zolder van meubelmagazijn Lodewijks, Rechtestraat 58. Met het onverwachte bombardement op 19 september 1944 op het stadscentrum van Eindhoven werd deze collectie vernietigd.

Midden 20ste eeuw : Stadsbibliotheek

Na de Tweede Wereldoorlog bouwden de augustijnen langzaam een nieuwe collectie op, maar nu met een ander doel. De R.K. Openbare Leeszaal en de bibliotheek van Mariënhage gingen een samenwerkingsverband aan. Zij beoogden een collectie op het gebied van de humaniora die moest functioneren als een tegenhanger van de bètagerichte collectie van de Technische Universiteit. Mariënhage nam hierin het wetenschappelijke deel voor haar rekening. In 1952 keurde de gemeenteraad van Eindhoven het besluit goed tot oprichting van de Stichting Wetenschappelijke Bibliotheek Eindhoven, gevestigd in Mariënhage. De directeur van deze Wetenschappelijke Bibliotheek was de augustijn Honorius Moonen. Met eigen geld en met gemeentesubsidies kocht Mariënhage boeken aan op het terrein van de filosofie, theologie, letteren, kunst, geschiedenis, aardrijkskunde.

Het samenwerkingsverband tussen de Wetenschappelijke Bibliotheek en de Openbare Bibliotheek Eindhoven duurde slechts enige jaren vanwege de sterke opkomst begin jaren zestig van de openbare bibliotheken. Op 1 mei 1967 werd de Stichting Wetenschappelijke Bibliotheek Eindhoven opgeheven. De aankopen werden gescheiden. Filosofie, theologie, geschiedenis en woordenboeken bleven in Mariënhage; ander materiaal verhuisde naar naar de Openbare Bibliotheek.

De bibliotheek van de paters augustijnen ging verder onder de naam Wetenschappelijke Bibliotheek Mariënhage. De augustijnen zagen om financiële redenen af van het aanhouden van een brede collectie en de aanschaf concentreerde zich weer op Augustinus, patristiek, dogmatiek, kerkgeschiedenis, hagiografie, bijbelexegese, antieke en middeleeuwse filosofie.

Jaren zeventig en tachtig : Provinciale Bibliotheek van Orde der Augustijnen

Ondanks een beperkter aanschafbeleid nam de omvang van de collectie flink toe. De Wetenschappelijke Bibliotheek Mariënhage groeide in de jaren zeventig uit tot de zogenoemde “De tweede collectie van het zuiden”. De verhoudingsgewijs grootste toename vond plaats in de jaren zeventig toen augustijnse conventen hun collectie overdroegen aan Mariënhage. Uit Witmarsum kwamen vooral boeken op het gebied van theologie en kerkgeschiedenis, spiritualiteit, oecumenica. Uit Nijmegen voornamelijk theologie en kerkgeschiedenis, uit Culemborg kwam veel  moraaltheologie.  In Mariënhage zelf waren al de gebieden patristiek, Augustinus en filosofie goed vertegenwoordigd. Men schatte de omvang van de collectie toen op 80.000 banden. De bibliotheek die ooit begonnen was voor intern gebruik, die even een stadbibliotheek was geweest, werd nu de gemeenschappelijke bibliotheek voor de Nederlandse augustijnse provincie.

Het boekenbezit  van de W.B. Mariënhage kan worden omschreven als een goed opgebouwde, wetenschappelijke theologische collectie; een bibliotheek met landelijke wetenschappelijke steunfunctie. Al was de bibliotheek vooral bedoeld voor het gebruik binnen de Orde, ook de Eindhovenaren bleven de bibliotheek bezoeken. Vanaf 1971 tot en met 1993 was de augustijn Albericus de Meijer de bibliothecaris.

Het ex libris van de bibliotheek is gebaseerd op het wapen van Eindhoven: de leeuw van de  hertog van Brabant en de drie hoorns van de heer van Cranendonk, een zijtak van de adellijke familie Van Horne.

In het ex libris staat links onderin het brandend hart van Augustinus met een rij boeken. De boeken verbeelden niet alleen de collectie van de bibliotheek maar ook de geleerdheid en het enorme oeuvre van Augustinus. Aan de linkerkant zijn rokende schoorstenen weergegeven waarmee de nijverheid wordt bedoeld, aan de rechterkant staat een Ionische zuil die de Griekse filosofie verbeeldt. Samen zijn ze een verwijzing naar de actieve en contemplatieve levenshouding.  Het rad verwijst naar de heilige Catharina van Alexandrië. Zij is de patrones van o.a. bibliotheken en de beschermvrouwe van Eindhoven.

1988-2016 : Landelijke functie als Bibliotheek Augustijns Instituut

Het Bestuur van de Nederlandse Provincie van de Orde van de Augustijnen besluit rond deze collectie en de aanwezige kennis een instituut te bouwen. In 1989 wordt het Augustijns Instituut opgericht. In  1993 wordt de collectie van de W.B. Mariënhage met behoud van zelfstandigheid in het instituut opgenomen. De naam van de bibliotheek verandert in Bibliotheek Augustijns Instituut. Op 28 augustus 1996 wordt de nieuwbouw van de zuidvleugel feestelijk in gebruik genomen.   

 
- Het Augustijns instituut (zuidvleugel klooster Mariënhage) met Biliotheek en kamers van de medewerkers.-
 

  - leeszaal begane grond -

 
 

- depot in de kelder met 2500 meter aan boeken -

in 2007 verscheen een artikel over de activiteiten van het Augustijns Instituut en de bibliotheek in OSA-INTernationaal nr 2 – 2007 met een korte beschrijving van het instituut en bibliotheek.

Vanaf 2000 wordt de collectie gesaneerd en de aanschaf van materiaal beperkt tot Augustinus: zijn bronnen, werken & leven, invloed. De collectie bestond in 2016 uit circa 45.000 banden en vele abonnementen op seriewerken en tijdschriften. De kerncollectie Augustinus en augustiniana (nu in de TiU Library) omvat de tekstedities vanaf ca. 1500 (digitaal doorzoekbaar); een breed aanbod aan vertalingen van Augustinus' werken in de verschillende moderne vreemde talen; zeer veel tekstcommentaren; studies over het leven en de leer van Augustinus; over de geschiedenis van de Orde der Augustijnen; algemene en specifieke theologische encyclopedieën, bibliografieën, lexica, vakspecifieke tijdschriften en proefschriften. De randgebieden van de collectie omvatten filosofie, bijbelwetenschap, patristiek, kerk- en dogmageschiedenis en de geschiedenis van de spiritualiteit en mystiek. Dit materiaal is in 2017 grotendeels door andere Augustijnse Instituten (Buenos Aires, Leuven, Malta) overgenomen.

De collectie is in november 2014 opgenomen in WorldCat.org In 2014 vierde het Augustijns Instituut zijn 25-jarig jubileum met twee speciale videoclips over de vertalingen van Augustinus in het Nederlands en een gratis jubileumuitgave. 

In 2017 is de Bibliotheek Augustijns Instituut opgeheven. De kerncollectie is overgedragen aan de Library TiU (Universiteit van Tilburg) zie  Augustijnse collectie in de Library Tilburg University 
 

Raadpleeg  

- voor andere Augustinuscollecties  Catalogi online (kolom rechtsbovenin)
- voor een overzicht van alle titels van Augustinus de Opera omnia Augustini databank 
- voor een overzicht van biografieën, encyclopedieën, tijdschriften etc  Research 
- voor de  Augustijnse collectie Eindhoven > Library Tilburg University